Bachelor of Science in de biologie
Biologie is de studie van het 'leven' in al zijn diversiteit en organisatieniveaus. Levende systemen zijn zeer complex. De studie vereist dan ook een goede kennis van verschillende deeldisciplines van de biologie. Er is veldwerk maar ook veel laboratoriumwerk, afhankelijk van de specialisatie die je kiest.
Inhoud
Biologie is de studie van het ‘leven’ in al zijn diversiteit en organisatieniveaus. Levende systemen, zij het een cel, een embryo of een ecosysteem, zijn zeer complex. De studie ervan vereist dan ook een goede kennis van verschillende deeldisciplines van de biologie, gaande van fysiologie, cel- en ontwikkelingsbiologie, taxonomie, populatiebiologie, tot ecosysteem, ecologie en natuurbehoud.
De opleiding brengt je figuurlijk (en soms ook letterlijk) naar woestijnen, poolgebieden, wouden, zeeën en vele andere vertrouwde en minder vertrouwde plaatsen. Op alle mogelijke plekken van onze planeet komt immers een grote diversiteit aan levensvormen en ecosystemen voor. Maar biologie speelt zich evenzeer in het laboratorium af, achter een microscoop of met ingewikkelde meetapparatuur.
Als fundamentele wetenschap is Biologie tegelijk diepgaand én holistisch. Fundamentele concepten, processen en onderliggende mechanismen worden bestudeerd. Als bioloog werk je vaak zeer nauw samen met andere wetenschappelijke en toegepaste disciplines, zoals biochemie en biotechnologie, chemie, geografie of geologie.
Voor wie
Als bioloog ben je gefascineerd door het ontstaan van het leven en de evolutie die resulteerde in de diversiteit, de complexiteit en het functioneren van levende systemen.
Je hebt een brede belangstelling voor de exacte wetenschappen en fundamenteel onderzoek, je kunt goed observeren, en je beschikt over de nodige handigheid om laboratoriumexperimenten te leren uitvoeren en/of veldwerk te verrichten.
Je kunt de opleiding biologie vanuit veel vooropleidingen aanvatten: alle vakken worden immers gradueel opgebouwd en starten met de basisprincipes in het eerste bachelorjaar. Een sterke interesse in biologie en wetenschappen in het algemeen is je belangrijkste troef.
Structuur
-
Bachelor
Fundamentele kennis over de levende materie veronderstelt o.a. inzicht in biochemische, fysiologische en moleculaire eigenschappen. Om die te bestuderen doen wetenschappers een beroep op wetmatigheden en technieken uit de chemie, de fysica en de wiskunde.
In het eerste jaar wordt er dan ook veel aandacht geschonken aan die fundamentele basisvakken om alle studenten op hetzelfde niveau te brengen met voldoende brede inzichten in de biologische diversiteit, bouwplannen en processen.
Vanaf het tweede jaar komen bijna enkel biologisch georiënteerde vakken aan bod. In het derde jaar staat een bachelorproef op het programma onder de vorm van een zelfstandig projectwerk van vijf weken. Door die opdracht ondervind je zelf wat wetenschappelijk onderzoek uitvoeren echt betekent. In het derde jaar kun je ook kiezen om gedurende een semester vakken te volgen in het buitenland.
Er is een beperkte keuzemogelijkheid: in het derde jaar kies je tussen het traject biologie of het traject onderwijs. Na het traject onderwijs kun je rechtstreeks instromen in de educatieve master.
Tijdens de bacheloropleiding komen de verschillende biologische disciplines aan bod, met het oog op specialisaties die vooral in de masteropleiding worden uitgewerkt.
Een opleiding biologie omvat uiteraard niet alleen theorie; de praktijk is minstens even belangrijk! Je brengt al in het eerste jaar meer dan de helft van je tijd door in het practicum en het laboratorium. Tijdens praktische oefeningen en werkcolleges wordt onder begeleiding in kleine groepen gewerkt. Je raakt vertrouwd met experimenten en wetenschappelijke observatie, en je studeert op die manier ook al een deel van de theoretische kennis door die in de praktijk te brengen. Er zijn ook velduitstappen gepland net zoals dag- en weekverblijven in Vlaamse en Noord-Franse natuurreservaten.
-
Master
De Master in Biology wordt in het Engels gedoceerd. Op die manier word je voorbereid op het internationale aspect van het werkveld en leer je het Engelstalige jargon kennen en toepassen.
In de masteropleiding maak je twee keuzes voor verdere specialisatie: via de minor en de major. De minor is een verbredend traject dat je voorbereidt op een loopbaan in het onderzoek of het bedrijfsleven.
De majors geven een verdiepend en geïntegreerd inzicht in de drie grote onderzoeksgebieden die gedragen worden door de onderzoeksexpertise aanwezig binnen de UGent en laten je toe om je in één van die onderzoeksdomeinen te specialiseren: Biodiversiteit en evolutionaire biologie, Global Change ecologie of Functionele biologie.
Naast de hier beschreven (domein)master kun je ook kiezen voor de educatieve master (120 sp).
Arbeidsmarkt
Vroeger vond je biologen vooral in het onderzoek en het onderwijs. Nu tref je ze in zowat alle sectoren van de arbeidsmarkt aan.
Zo waardeert de bedrijfswereld de brede wetenschappelijke kennis van biologen, evenals hun kwaliteiten voor het uitvoeren van onderzoek. En daarnaast is er uiteraard de groeiende markt binnen de sector milieu.
Het wetenschappelijk onderzoek blijft voor afgestudeerden voorlopig de belangrijkste afzetmarkt; zowat de helft van de afgestudeerden vindt hier een baan.
De overheid en de privésector bieden elk voor 20% van de afgestudeerden een job. Onderwijs ten slotte biedt werk aan 10% van de afgestudeerden.
Kwaliteitszorg
Mensen die durven denken over de uitdagingen van morgen, daar streven we naar. Daarom is het onderwijs aan onze universiteit stevig verankerd in zes grote onderwijsdoelstellingen: denk breed, blijf onderzoeken, steun talent, bouw mee, verleg grenzen en kies kwaliteit.
De UGent heeft continu aandacht voor kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur. Het UGent-kwaliteitszorgsysteem geeft voor elke opleiding informatie over de troeven van de opleiding, de sterke punten én de werkpunten.
Meer info:
Troeven
- Multiperspectivisme: Studenten starten hun opleiding vanuit een brede wetenschappelijke basis en groeien verder in meerdere gespecialiseerde subdisciplines in de biologie, waardoor multidisciplinaire visies ontwikkeld worden. Daarenboven wordt het belang en de toepasbaarheid van de biologie in de maatschappij breed gekaderd, zodat studenten uitgroeien tot kritische en maatschappijbewuste denkers (natuurbeheer, duurzame ontwikkeling, klimaatsverandering, bio-ethiek, etc.). De talrijke groepsactiviteiten bieden ook een stimulerende omgeving om interactief en vanuit verschillende standpunten een probleemoplossende aanpak te realiseren.
- Talentontwikkeling: In de brede bacheloropleiding kunnen studenten de nodige ervaring opdoen om hun eigen interesses en talenten te ontdekken. In de masteropleiding wordt dit vertaald in een eigen keuzepakket aan majoren, minoren en keuzevakken, en vooral de eigen masterscriptie. De keuzes die gemaakt dienen te worden in de master worden ook bepaald door de professionele interesse van de student: onderzoek, onderwijs of ondernemerschap. Via specifieke werkvormen worden tools aangereikt om de bewustwording van hun eigen talenten ook binnen een professionele context te stimuleren (vb. organisatie van symposium, sollicitatiebrief, beroepsstage, etc.).
- Kenniscreatie: De opleiding streeft naar een evenwicht tussen kennisontwikkeling en praktische vaardigheden, welke op een zo geïntegreerd (interdisciplinair) mogelijke manier worden toegepast. Kritisch, analytisch en probleemoplossend denken staat centraal, om gefundeerd tot een communiceerbare synthese en oplossing te komen. Het programma berust ook op uitgebreide onderzoeksexpertise van de betrokken lesgevers, die onderwijs verstrekken vanuit hun eigen specialisatie en excellentie.
- Programma: Het Engelstalig masterprogramma richt zich op onderzoeksprofilering (leerlijn ‘Research Biology’) of een profilering in onderwijs (via de Educatieve Master Biologie) of ondernemerschap (leerlijn ‘General Biology’). Het majorprogramma is gestructureerd rond de kernexpertises van de onderzoekers in de vakgroep Biologie: ‘Biodiversity and Evolutionary Biology’, ‘Functional Biology’ en ‘Global Change Ecology’. Afhankelijk van de gekozen profilering zijn er verdere keuzemogelijkheden en is er ruimte voor uitwisselingen met buitenlandse universiteiten.
- Integratie theorie en praktijk: De masteropleiding Biologie omvat een evenwichtige combinatie van hoorcolleges en een uitgebreid pakket aan praktische werkvormen (in het laboratorium, het computerlokaal, in het veld, de leszaal, etc.). Individuele of groepsopdrachten stimuleren daarbij het creatief en kritisch omgaan met wetenschappelijke problemen, en hoe dit te vertalen naar bepaalde doelgroepen (andere studenten, beleidsmakers, maatschappij, etc.). De opleiding steunt daarbij sterk op een verder groeiproces rond wetenschappelijke integriteit, communicatievaardigheden, technische en analytische vaardigheden.
Sterke punten
- Onderwijsvisie en –doelstelling: Het hervormde programma steunt op een doordachte en actuele onderwijsvisie (nl. “het afleveren van “creative and reflective practitioners”, die hun probleemoplossend denken binnen een realistische (beroeps)context vertalen naar adequaat handelen, via een proces van constante evaluatie en bijsturing van hun leer- en denkproces”), welke als ‘excellent’ werd beschouwd door de visitatiecommissie. Dit vertaalt zich onder meer in een programmastructuur en keuzemogelijkheden die studenten sturen naar een bewustere beroepsprofilering. Op masterniveau weerspiegelt de onderwijsvisie daarenboven de beleidsvisie van de vakgroep Biologie, wat de garantie biedt op onderwijs aangeleverd door experts uit de betrokken focus-disciplines.
- Brede wetenschappelijke basis: Startend vanuit de bacheloropleiding wordt een zeer brede wetenschappelijke basis aangeleverd, gestructureerd rond een drietal leerlijnen (functionele biologie, biodiversiteit en evolutie, en ecologie). In de masteropleiding laten deze toe om gerichte keuzes te maken die individuele interesses en talenten van studenten weerspiegelen, maar tevens een brede interdisciplinariteit stimuleren.
- Integratie theorie en praktijk: Theorie in hoorcolleges wordt uitgebreid gekoppeld aan een brede waaier van verschillende actieve werkvormen (al dan niet in groepsverband), waar integratie (van interdisciplinaire informatie en technieken) en kritische zelfreflectie centraal staan.
- Analytische vaardigheden: Onderzoekscompetenties in de biologie vereisen uitgebreide analytische competenties in de statistiek. Doorheen de opleiding krijgen studenten de kans om de nodige statistische en analytische vaardigheden te ontwikkelen en toe te passen in onderzoek (eveneens binnen de beroepscontext).
- Communicatie en laagdrempelig: De opleiding hecht veel belang aan een efficiënte communicatiestructuur, zowel tussen het onderwijzend personeel (in kader van kwaliteitszorg), als naar studenten toe (opleidingsonderdelen en actieve werkvormen gericht naar het verwerven van competenties in communicatie naar een brede waaier van doelgroepen). De laagdrempelige aanpak van het onderwijzend personeel stimuleert een actieve informatiestroom in beide richtingen.
Werkpunten
- Integratie praktische werkvormen: De huidige programmastructuur van het curriculum impliceert dat praktische werkvormen binnen individuele vakken geprogrammeerd zitten, terwijl interdisciplinariteit en integratie bevorderd zou worden indien dit over vakken heen gebeurt. De opleiding zal een haalbaarheidsstudie uitvoeren om praktische werkvormen verder te ontkoppelen van individuele opleidingsonderdelen, en deze te integreren in een overkoepelend integratief practicum.
- Feedback: De studenten wensen terecht meer tussentijdse feedback van de opdrachten uitgevoerd tijdens het jaar. Lesgevers worden gestimuleerd om hun verwachtingen en prestaties duidelijker en frequenter te communiceren.
- Externe blik: Afgestudeerde biologen komen in een zeer breed arbeidsveld terecht, gaande van onderzoeker binnen biodiversiteit en natuurbeheer, tot milieuconsulent of medisch vertegenwoordiger. De noden van het beroepenveld evolueren echter erg snel onder invloed van nieuwe wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het toenemende gebruik van genoom-analyse in alle takken van biologisch onderzoek, of de urgente nood aan adequate evaluatietechnieken om de impact van klimaatverandering op ecosystemen in kaart te brengen. Het is dan ook noodzakelijk dat de opleiding voortdurend de vinger aan de pols van het brede en dynamische beroepenveld houdt, en de opleiding continu bijstuurt om biologen de beste kansen te bieden op een succesvolle én maatschappelijk nuttige carrière. De opleiding laat zich daarom sinds 2016 adviseren door een adviesgroep met vertegenwoordigers uit een 10-tal grote sectoren binnen het (internationale) beroepenveld. Het is echter een uitdaging om de meest geschikte formule te vinden om voldoende terugkoppeling en actieve participatie vanuit dit beroepenveld te verankeren in het programma.
Deze opleiding is geaccrediteerd door de NVAO, de accreditatie werd verlengd onder het positief besluit instellingsreview in 2022. De kwaliteit van deze opleiding werd gevalideerd door een kwaliteitstoets in de vorm van een screening door het Onderwijskwaliteitsbureau. Het borgingsbesluit vindt u hier.
Deze informatie werd laatst bijgewerkt op 01/02/2023.
Heb je vragen of suggesties over deze publieke info, neem dan contact op met de opleiding.