De masteropleiding in het vertalen is een van de drie masters die volgen op de bachelor in de toegepaste taalkunde. Tegen de achtergrond van een maatschappij waarin machinevertaling en andere vormen van artificiële intelligentie steeds meer toepassingen krijgen, leer je in deze opleiding hoe je je troeven als menselijke vertaler kunt inzetten om de inherente problemen en beperkingen van automatische systemen op te vangen. Je leert er met andere woorden hoe je efficiënt en zinvol omgaat met allerhande vertaaltools, zoals vertaalgeheugens, terminologische databanken, corpora en ook machinevertaling.

De troeven waarover je als menselijke vertaler beschikt, zijn: contextgevoeligheid, interpretatievermogen en kritische zin. Die scherp je verder aan dankzij vertaalateliers, waarin je onder begeleiding van ervaren vertalers en vertaaldocenten zelf gespecialiseerde vertalingen maakt in allerlei domeinen (juridisch, economisch, technisch, literair, audiovisueel). Zo krijg je inzicht in de specifieke vertaalproblemen van jouw talenparen én leer je welke strategieën er bestaan om daarmee om te gaan. Je leert ook kritisch te reflecteren over vertalen en de positie van vertaling en vertalers in de wereld. De opleiding biedt op die manier tegelijk een gedegen academische vorming én een praktische voorbereiding op de beroepswereld, waar we nauw mee samenwerken.

Onze master in het vertalen kreeg als eerste in Vlaanderen het kwaliteitslabel European Master’s in Translation (EMT). Dat label mogen we van de Europese Commissie nog steeds dragen en is dus een bewijs van hoe goed onze vertaalopleiding aan de hoge kwaliteitsnormen voldoet.

Het programma van de master bouwt voort op de vaardigheden, inzichten en kennis die je verworven hebt in de bachelor in de toegepaste taalkunde. Dankzij die bagage ben je in staat je nu volledig toe te leggen op het vertalen. Het spreekt vanzelf dat je daarvoor een uitstekende beheersing van het Nederlands en van je twee vreemde talen nodig hebt.

De kern van het programma bestaat uit een reeks (gespecialiseerde) vertaalvakken, waar je teksten vertaalt uit een heleboel domeinen. Je leert onder meer essayistische, literaire, medische, wetenschappelijke, juridische, economische of technische teksten te vertalen. Vertalen doe je overigens in twee richtingen: uit de vreemde taal in het Nederlands en omgekeerd. Je leert rekening te houden met de context, je leert allerhande vertaalstrategieën toe te passen én je leert technologische hulpmiddelen kritisch en weloverwogen te gebruiken.

In het algemene pakket krijg je meer inzicht in de theoretische en methodologische aspecten van vertalen en vertaalonderzoek. Het vak Vertaalwetenschap scherpt je kritische zin aan en stimuleert je synthetische en analytische vermogens. De behandelde topics helpen je ook om kritisch na te denken over je eigen vertaalpraktijk. In het vak Nederlands: vertaalrevisie leer je principes en procedures aan om vertalingen van anderen te verbeteren, mét respect voor de oorspronkelijke vertaler en het doelpubliek van de vertaling. Het vak biedt je ook inzicht in de deontologie van het beëdigd vertalen. In het vak Terminologie en Vertaaltechnologie ten slotte krijg je een diepgaande kennismaking met het belang van terminologiebeheer en leer je verschillende state-of-the-arttechnologieën op een doordachte manier in je vertaalpraktijk in te zetten.

In het pakket stage krijg je een praktijkcursus doeltreffend solliciteren, gecombineerd met een sollicitatiedriedaagse op verplaatsing. Voorts werk je een stage af als ondertitelaar bij het Filmfestival van Gent of Oostende, als vertaler-revisor bij een vertaalbureau of op de vertaalafdeling van een profit- of non-profitorganisatie. Zo ervaar je aan den lijve hoe het er in de beroepswereld aan toe gaat, wat de vereisten en gewoonten zijn van vertaalafdelingen, wat opdrachtgevers verwachten, hoeveel variatie er in het vertaalwerk zit, welke soorten teksten worden vertaald, met welk tempo, met welke hulpmiddelen enz. Je kunt er ook voor opteren om een eigen vertaalbureau op te richten met een aantal medestudenten: je stelt dan een businessplan op, werkt met reële opdrachtgevers en voert volledige vertaalopdrachten uit.

Tot slot staat er ook nog een keuzevak op het programma. Je kunt een extra vak gespecialiseerde vertaling volgen: audiovisuele vertaling (onder- en boventiteling, nasynchronisatie en audiodescriptie), of lokalisatie (vertalen van o.a. software en videogames), of het technologisch georiënteerde vak Digital Humanities. Als je geïnteresseerd bent in literair vertalen kun je het Engelstalige keuzevak Theory of Literary Translation volgen. Ten slotte kun je ervoor kiezen om je kennis van het Engels, Frans of Duits op te frissen.

De kroon op je opleiding wordt je masterproef. Je bestudeert een aspect van het vertaalproces of -product, of de context waarin vertaling functioneert, aan de hand van corpora, enquêtes en/of experimenten. Je krijgt een lijst met mogelijke onderwerpen aangeboden, maar je kunt ook zelf een onderzoeksonderwerp aanbrengen. Met je masterproef toon je dat je zelfstandig innovatief en relevant vertaalwetenschappelijk onderzoek kunt uitvoeren onder begeleiding van een promotor. Je bewijst dat je zelfstandig informatie kunt opzoeken en verwerken, dat je daar een originele synthese van kunt maken, dat je analytisch te werk kunt gaan en dat je problemen op een systematische en creatieve manier weet op te lossen. Je masterproef is een eigen werk waarin je bewijst inzicht te hebben in vertaalwetenschappelijke thema’s. In de regel schrijf je je masterproef in een van je twee vreemde talen.

Naast de hier beschreven (domein)master, kun je ook kiezen voor de educatieve master. Meer uitleg hierover vind je op www.ugent.be/educatievemaster.

De master in het vertalen is iets voor jou als je zelfstandig vertaler wilt worden of als je aan de slag wilt in een vertaalbureau of op de vertaalafdeling van een internationaal bedrijf. Ook bij nationale of internationale overheidsinstellingen kun je terecht. Dit diploma geeft je ook toegang tot het nationaal register van beëdigd vertalers en tolken, waardoor je beëdigde vertalingen kunt afleveren (voor politiediensten, het gerecht, maar ook voor privéklanten). Je kunt je daarnaast profileren als vertaler-revisor, en je kunt je vertaalwerk eventueel combineren met copywriting enz. Je kunt ook terminoloog worden, meertalige taaldatabanken samenstellen, documenten elektronisch beheren of meewerken aan de ontwikkeling van vertaalsoftware. Tot slot kun je met dit diploma ook een doctoraat beginnen in de Vertaalwetenschap.

Ondanks alle investeringen in automatisch vertalen blijft de vraag naar vertaalspecialisten zeer groot en speelt een vertaalafdeling een belangrijke rol in de communicatie van een bedrijf of overheidsinstelling. Van vertaalsoftware of vertaalmachines mag je niet verwachten dat ze altijd kant-en-klare vertalingen afleveren, maar ze vormen natuurlijk wel een hulpmiddel voor professionele vertalers. De opleiding volgt de arbeidsmarkt op de voet, onder meer via het lidmaatschap van het prestigieuze netwerk European Master’s in Translation (EMT), dat sterke banden onderhoudt met professionele vertalers en vertaalbedrijven.

Interessante getuigenissen van alumni lees je op DurfDenken.be of op www.ugent.be/lw/vtc/nl/alumni/getuigenissen.htm.