De afstudeerrichting Pedagogiek & Onderwijskunde focust op pedagogisch en didactisch handelen in contexten waar leren en ontwikkelen centraal staan. Je wordt voorbereid op het uitbouwen, verrijken en optimaliseren van die contexten door een doelbewuste combinatie van theoretische en onderzoeksgerichte vakken enerzijds en praktijk- en stage-ervaringen anderzijds. Met ‘contexten waar leren en ontwikkelen centraal staan’ verwijzen we niet uitsluitend naar het leerplichtonderwijs. Wel integendeel, want als pedagogisch en onderwijskundig expert kan je terecht in een zeer breed werkveld. Denk onder andere aan musea en andere sociale en culturele organisaties, educatieve uitgeverijen, centra voor kinderopvang, hogescholen, universiteiten, centra voor volwassenenonderwijs, centra voor leerlingenbegeleiding, overheidsdiensten en (onderwijs)beleidsmakers op verschillende niveaus, culturele centra, bedrijven en de talloze vzw’s die zich inzetten voor de educatieve belangen binnen onze maatschappij.

De focus ligt enerzijds op kinderen en jongeren, maar evenzeer op volwassenen. De vakken in de opleiding zijn gericht op het werken met verschillende leeftijdsgroepen en op het ondersteunen van diverse leer- of zorgbehoeften. Naast het bestuderen van een ruime doelgroep kijken we ook naar de verantwoordelijken voor het ontwerpen, implementeren en evalueren van de leer- en ontwikkelomgevingen, evenals naar actoren die indirect de doelgroep beïnvloeden, zoals ouders, beleidsmakers, economische en sociaal-culturele stakeholders.

Onderzoek binnen de afstudeerrichting Pedagogiek & Onderwijskunde richt zich op diverse vraagstukken, waaronder: wat is de rol van ouders en het thuismilieu op leren en ontwikkelen, welke methoden kunnen de sociale en emotionele ontwikkeling van jongeren versterken, wat zijn de uitdagingen van meertaligheid in het onderwijs, welke impact hebben crèches en kleuteronderwijs op latere ontwikkeling, en hoe kunnen we socialiserende invloed van de thuiscontext, inclusief sociaal en cultureel kapitaal, beter begrijpen. Daarnaast worden ook traditionele en nieuwe gezinssituaties zoals scheiding en co-ouderschap behandeld, net als opvoeding en onderwijs in diverse culturele, nationale en internationale contexten. Het onderzoek focust verder ook op de rol van specifieke actoren in de samenleving die opvoeding en onderwijs beïnvloeden.

De onderwijsaanpak binnen de opleiding staat garant voor doordachte praktijkintegratie. Aan de hand van verschillende werkvormen word je uitgedaagd om je inzichten uit de opleiding gericht in te zetten in de praktijk. Denk hierbij onder meer aan het coachen en begeleiden van leerlingen en het werken met casussen en ontwerpvragen uit de onderwijspraktijk. Telkens ligt de nadruk op het aanbieden van authentieke praktijkvragen en -ervaringen. Bovendien wordt er sterk geïnvesteerd in tussentijdse feedback en krijg je als student de nodige vrijheid in het vormgeven van je eigen perspectief op opvoeding en onderwijs.
Ons programma wordt ondersteund door een team van doctoraatsstudenten, assistenten en ervaren professoren die zich bezighouden met wetenschappelijk onderzoek, beleidsvorming en praktijkgerichte projecten. Hun expertise vormt de basis van ons curriculum en zorgt ervoor dat je op de hoogte wordt gebracht van de nieuwste ontwikkelingen en denkkaders in het vakgebied.

Als student heb je ook de mogelijkheid om deels je eigen pad te kiezen binnen het programma. Je kunt je specialiseren en je interesses volgen en verder uitbouwen door middel van een masterproef, stageplaatsen en keuzevakken die aansluiten bij jouw passies en doelen. We moedigen onze studenten ook aan om de wereld te verkennen en hun interculturele competenties te versterken. Naast (internationale) gastsprekers, kan je ook opteren voor een buitenlandse stage of deelname aan Erasmus uitwisselingsprogramma's.

Het grote aantal professoren en medewerkers dat in deze afstudeerrichting lesgeeft en onderwijsondersteuning biedt, staat garant voor een zeer breed expertisedomein waarop je ook je masterproef en stage kunt enten. De onderzoeksstage is naast de masterproef één van de belangrijkste bouwstenen van de opleiding. Daarbij is er, naast een ‘meedraaicomponent’ op de werkvloer van de stageplaats, aandacht voor een luik waarin je een educatieve vraag van de stageplaats aanpakt. Stagecontexten weerspiegelen de volle breedte van de hierboven beschreven contexten. Stages kunnen ook in een internationale context uitgevoerd worden. Stagethema’s zijn bijvoorbeeld gezondheidsvoorlichting, peer tutoring in Zuid-Afrikaanse scholen, werken met poppen om wetenschappelijke geletterdheid te ontwikkelen, uitbouw van een educatief museum, Engels voor anderstalige kinderen, educatieve borden ontwerpen in Bellewaerde, speelleerklassen voor kinderen met taalproblemen …

De afstudeerrichting Pedagogiek & Onderwijskunde is opgebouwd uit een algemene component met vakken die een verbredende blik geven op jouw pedagogische visie als toekomstige onderwijskundige met opleidingsonderdelen zoals Gezinspedagogiek en Sociale Pedagogiek. Voor de afstudeerrichtingsonderdelen wordt een activerende onderwijsaanpak gehanteerd, met onder meer interactieve hoorcolleges, workshops, online leerpaden en voorgestructureerde opdrachten. Hierbij wordt actief samengewerkt met het onderwijsveld: je neemt bijvoorbeeld de rol op als tutor bij leerlingen in het vijfde en zesde leerjaar over het thema ‘leren leren’, je voert interviews met directies over hun aanpak in personeelsbeleid, je kiest zelf het thema over hoger onderwijs waarin je je wil verdiepen, je geeft samen met anderen een workshop over onderwijstechnologische toepassingen, je brengt een bezoek aan het AI-huis, je onderzoekt de impact en het gebruik van VR-brillen in het beroepsonderwijs, enzovoort. Daarnaast krijg je de mogelijkheid om gedurende 60 dagen stage te lopen, zowel in het binnen- als buitenland, waarin zowel een meedraai- als een onderzoekscomponent zijn opgenomen. Tijdens die stageperiode word je persoonlijk begeleid door een stagebegeleider vanuit de vakgroep Onderwijskunde. Het masterproeftraject wordt gespreid over de twee masterjaren. Hierbij verdiep je je in een onderwijsvraagstuk naar keuze, of sluit je aan bij een van de vele onderwerpen die de docenten aanreiken op basis van hun onderzoeksexpertise.

Tijdens de opleiding wordt jouw pedagogisch en onderwijskundig inzicht en handelen aangescherpt vanuit verschillende perspectieven en invalshoeken. Je wordt betrokken bij het onderzoek van lesgevers waardoor theoretische inzichten direct vertaald worden naar de praktijk. Dat kan bijvoorbeeld gaan over de kracht van interactief voorlezen aan kinderen en jongeren, het gebruik van digitale leermiddelen in het onderwijs of de leerervaringen van kinderen, jongeren en volwassenen in musea. Daarnaast is het een prioriteit om nauw verbonden te blijven met het actuele maatschappelijke debat. Opdrachten worden daarom vaak ingevuld vanuit praktijkvraagstukken, zoals de impact van artificiële intelligentie op leren en evalueren, de aanpak van het lerarentekort, omgaan met diversiteit en meertaligheid in de maatschappij en op de schoolbanken en de maatschappelijke rol van musea. Actuele maatschappelijke ontwikkelingen en debatten worden systematisch geïntegreerd in zowel de hoor- als werkcolleges.

Samengevat, de afstudeerrichting Pedagogiek & Onderwijskunde biedt een breed scala aan professionele mogelijkheden, waarbij je een gewilde en waardevolle kracht wordt op de educatieve arbeidsmarkt. Je leerde vanuit een maatschappelijke reflex en op basis van wetenschappelijk onderbouwde inzichten de complexe praktijk van pedagogische en onderwijscontexten ontwerpgericht benaderen. Met deze expertise ben je van grote meerwaarde voor zowel praktijk, beleid als onderzoeksinstanties.

Vanuit de afstudeerrichting Pedagogiek & Onderwijskunde kan je terecht in een zeer breed werkveld. Meestal neem je hierbij een coördinerende, plannings-, strategische, ondersteunende of onderzoekende rol in. Veel afgestudeerden combineren dit ook met directe praktijkervaring op de werkvloer. Wanneer je de pedagogische of onderwijskundige richting wil ingaan, vind je snel een plek in opvoedingsadviescentra, leerlingen- en ouderbegeleiding, in opleidingen voor leraren of vrijetijdsbegeleiders, educatieve uitgeverijen, in beleidsontwikkeling rond kind en gezin, buurtwerking, stadsontwikkeling, in het ontwerpen en implementeren van mediaproducties, opvoedingscampagnes, onderzoeksondersteuning in hoger onderwijs ... Met je verworven kennis en vaardigheden functioneer je ook vlot in begeleidingsdiensten voor scholen, curriculumontwikkeling, productie van leermateriaal, implementatie van onderwijsvernieuwingen zoals ICT, kwaliteitscontrole van onderwijs, en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek naar leren en onderwijzen.