Bachelor of Science in de biochemie en de biotechnologie
Biochemie is een discipline die in essentie fundamenteel chemisch georiënteerd is en die het fenomeen biologisch leven als studieobject heeft. De biotechnologie bestudeert de dynamische interacties tussen informatiedragende moleculen en moleculaire processen.
Inhoud
Biochemie is de studie van de chemische processen die leiden tot het fenomeen biologisch leven en die dat leven kunnen in stand houden. Het gaat om de studie van de complexe processen die zich afspelen in en rond de levende cel en van de chemische reacties die daarbij plaatsvinden. Biochemie is een discipline die in essentie fundamenteel chemisch georiënteerd is en die het fenomeen biologisch leven als studieobject heeft. De hedendaagse biotechnologie beoogt de fundamentele studie van de dynamische interacties tussen informatiedragende moleculen, zoals nucleïnezuren en eiwitten, en van de moleculaire processen die plaatsgrijpen in organellen, cellen en organismen. De vele aanwendingsmogelijkheden van de DNA-technologie, zowel algemeen kennisbevorderend als meer toepassingsgericht in de geneeskunde, de agro-industrie en de milieuzorg krijgen daarbij ruime aandacht.
Voor wie
Je kiest voor deze opleiding vanuit een belangstelling voor de biologie en de chemie van het leven, de organismen en hun cellen. Je vindt de moleculaire architectuur en de functie van de cel, de informatieoverdracht tussen cellen in weefsels interessant. Je hebt ook belangstelling voor het ontwerpen van nieuwe moleculen met biologische relevantie. Het spreekt voor zich dat je een degelijke basis op vlak van positieve wetenschappen nodig hebt en dat je belangstelling hebt voor fundamenteel onderzoek.
Structuur
Bachelor
De bacheloropleiding vertrekt vanuit de basiswetenschappen. Wiskunde, fysica en statistiek worden gemeenschappelijk met de opleiding Biologie onderwezen. De chemievakken volg je samen met de studenten uit de opleiding Chemie. Van hieruit wordt een specifiek traject uitgebouwd in de wetenschappelijke disciplines eigen aan de opleiding: inleiding tot de levenswetenschappen, biochemie, moleculaire biologie, genetica, celbiologie, microbiologie, gentechnologie, fysiologie, immunologie en bio-informatica. Naast de theoretische vorming ontwikkel je ook praktische vaardigheden via geïntegreerde practica. Je komt in het derde jaar via de bachelorproef in contact met onderzoeksactiviteiten van de drie belangrijkste vakgroepen. Ook in het derde jaar kun je kiezen tussen het traject biochemie en biotechnologie of het traject onderwijs. Kies je voor het traject onderwijs dan kun je rechtstreeks instromen in de aansluitende educatieve masteropleiding.
Master
De Master in Biochemistry and Biotechnology wordt in het Engels gedoceerd. Op die manier word je voorbereid op het internationale aspect van het werkveld en leer je het Engelstalig jargon kennen. De major biochemistry and structural biology stoelt op de sterke expertise in de bepaling van de structuur en de studie van de werking van eiwitten. De major bio-informatics and system biology is gebaseerd op de recente noodzaak voor informatica en computationele biologie om de grote hoeveelheid gegevens te verwerken die door de nieuwe ‘high throughput’-benaderingen worden gegenereerd.
De major biomedical biotechnology is gesteund op een sterke onderzoekstraditie die een verband legt tussen de fundamentele moleculaire biologie en toepassingen van biomedische aard. De major plant biotechnology gaat terug op de belangrijke rol die de UGent heeft gespeeld in de ontwikkeling van biotechnologische toepassingen van planten in de landbouwkundige richting (planten met verhoogde resistentie tegen bepaalde infecties).
Ten slotte is er de major microbial biotechnology die vertrekt van de fundamentele kennis van de moleculaire genetica van micro-organismen zoals bacteriën, gisten, schimmels en virussen, en die aanwendt voor biotechnologische toepassingen.
Daarnaast kun je nog kiezen voor één van de minors (research; economics and business administration; interdisciplinary combination).
Naast de hier beschreven (domein)master kun je ook kiezen voor de educatieve master (120 sp).
Arbeidsmarkt
Afgestudeerde masters in de biochemie en in de biotechnologie hebben verschillende mogelijkheden. Zij die verder aan wetenschappelijk onderzoek willen doen, kunnen aan de universiteit blijven en eventueel doctoreren. Wie een baan in het onderwijs wil, is daar met de opleiding van biochemie en biotechnologie meer dan voldoende op voorbereid. Ook in het bedrijfsleven zijn er alsmaar meer mogelijkheden, zowel voor onderzoek als voor meer toegepaste functies. Een klein overzicht van mogelijke toepassingen: in de gezondheidssector (opsporing van genetisch bepaalde ziekten op DNA-niveau, aanmaak van nieuwe antibiotica, vaccins, antistoffen ...), de voedingsindustrie (plantenveredeling, fermentatie, productie van additieven, vitamines …), leefmilieu (milieuzuiverende bacteriën, eiwitten die in het afvalwater zware metalen binden …).
Kwaliteitszorg
Mensen die durven denken over de uitdagingen van morgen, daar streven we naar. Daarom is het onderwijs aan onze universiteit stevig verankerd in zes grote doelstellingen.
- Denk Breed. Zo breed mogelijk denken en daarbij ruimte geven om zichzelf en de eigen visies in vraag te stellen. Durf Denken maar ook durven veranderen van denkwijze.
- Blijf Onderzoeken. Onderzoek is het fundament van ons onderwijs. Elke dag opnieuw hangt de Universiteit Gent haar manier van onderwijzen vast aan de dynamiek van de wetenschap.
- Steun Talent. Iedereen start met gelijke kansen. Alle studenten krijgen de gelegenheid hun talenten te ontwikkelen, onafhankelijk van gender, culturele of sociale achtergrond.
- Bouw Mee. Studenten, personeel, de overheid en de bedrijfswereld krijgen de kans om mee te bouwen aan de inhoud en de vorm van ons kwalitatief hoogstaand onderwijs. De Universiteit Gent staat bekend om haar bijzonder actieve studenten in studentenparticipatie en daar zijn we trots op.
- Verleg Grenzen. We willen onze studenten internationale en interculturele bagage meegeven. We geven ze de kans om over de grenzen heen ervaring op te doen. We zetten ook onze deuren open voor studenten uit de gehele wereld en verwelkomen buitenlandse docenten en wetenschappelijk personeel.
- Kies Kwaliteit. Constante kwaliteitszorg en -verbetering zit in onze cultuur gebakken en daar communiceren we in alle openheid over naar iedereen. We zijn trots op het niveau van onze universiteit.
De UGent ziet de onderwijskwaliteitszorg als een intern zelfevaluatieproces, waarbij faculteiten en opleidingen de doelen die ze zichzelf hebben gesteld, aftoetsen aan de behaalde resultaten en op basis hiervan het beleid bijsturen. De portfolio’s vormen een belangrijke schakel in dit proces. De behaalde resultaten zijn gebaseerd op kwantitatieve en kwalitatieve informatie van betrokken stakeholders (studenten, lesgevers, werkveld, internationale experten, alumni, …). De ‘peerleerbezoeken’, het jaarlijkse kwaliteitsoverleg en het Onderwijskwaliteitsbureau (OKB) zorgen ervoor dat de PDCA-cyclus op verschillende beleidsniveaus gesloten wordt en helpen om het verbeterbeleid scherp te houden.
Een uitgebreide beschrijving van hoe de Universiteit Gent continu aandacht houdt voor kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur is te vinden in de Eigen Regie in Gents Onderwijsbeleid en Kwaliteitszorg (ERGO)
Kwaliteit van deze opleiding
Dit kwaliteitszorgsysteem geeft voor elke opleiding informatie over de troeven, de sterke punten en de werkpunten. Een samenvatting voor deze opleiding is te vinden hieronder:
Troeven
- Focus op onderzoek: De opleiding legt een grote nadruk op onderzoekscompetenties. De afgestudeerde student biochemie-biotechnologie is in hoge mate in staat om zelfstandig experimenten op te zetten die leiden tot nieuwe inzichten in de werking van de biomoleculen, over de rol die ze vervullen in de diverse levensvormen (micro-organismen, plant, dier en mens) en over hoe ze in verband staan met fenomenen zoals ontwikkeling, groei en ziekte. De student leert deze inzichten toepassen in de oplossing van reële problemen (bv. kankerbestrijding, ontwikkeling van duurzame landbouw in een veranderend klimaat en voedselveiligheid).
- Multiperspectivisme: De studenten krijgen een brede opleiding binnen de levenswetenschappen waarbij biomedische en bacteriële biotechnologie, en plantenbiotechnologie sterk aan bod komen. Dit onderscheidt de opleiding van Biomedische Wetenschappen. Via vakoverschrijdende practica raken de studenten vertrouwd met het multidisciplinaire karakter van het onderzoek in de levenswetenschappen (bv. toepassen van fysische principes in de microscopische analyse van cellen en weefsels).
- Kenniscreatie: De opleiding hecht veel belang aan een sterke en brede theoretische kennis van de basiswetenschappen (Fysica, Wiskunde, Biologie, Chemie) die het eerste anderhalve jaar wordt opgebouwd. Nadien volgt een gevarieerde theoretische en toepassingsgerichte opleiding in de moleculaire levenswetenschappen (Biochemie, Celbiologie, Genetica, Moleculaire Biologie, Fysiologie, Immunologie). Dit laatste onderscheidt de opleiding van de opleiding Biologie die meer aandacht heeft voor, onder meer, ecologie en biodiversiteit.
- Integratie theorie en praktijk: Het opleidingsprogramma bestaat uit werkcolleges en practica waarin de theoretische kennis wordt ingeoefend en toegepast in de nieuw uitgebouwde laboruimtes en practicumlokalen. Daarbij scherpt de opleiding de kritische zin en het probleemoplossend denken van de studenten aan en worden ze op de hoogte gehouden van de nieuwste technologische ontwikkelingen in het vakgebied zoals bijvoorbeeld nieuwe methoden voor DNA-sequenering en genoomediting. In de masterjaren gebeurt dit door actief mee te werken aan actueel onderzoek binnen vooraanstaande (internationale) onderzoekslaboratoria zoals rond bijvoorbeeld inflammatie, ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op basis van eiwitten, het ontwikkelen van droogte- en hittebestendige gewassen of het toepassen van enzymen in duurzame productiemethoden.
-
Talentontwikkeling: In de masteropleiding kunnen de studenten vanuit hun eigen interesse kiezen tussen verschillende major-/minorcombinaties (nl. Biomedische Biotechnologie, Plantenbiotechnologie, Microbiele Biotechnologie, Biochemie en Structurele Biologie of Bioinformatica en Systeembiologie) en worden ze verder gevormd tot zelfstandig onderzoeker via masterprojecten en -proeven. De studenten kunnen ook kiezen voor een economie-minor of zelf een interdisciplinaire minor voorstellen met een pakket van vakken uit andere opleidingen en faculteiten. Tenslotte kunnen studenten ook kiezen voor een opleiding tot leraar via de educatieve master.
Sterke punten
- Onderzoekscompetenties: De opleiding is sterk verweven met de vermaarde Gentse Biotechsector waar zich diverse bedrijven verzameld hebben rond de campus Technologiepark. Studenten komen in contact met en werken mee aan toponderzoek in onderzoekslaboratoria die over de meest vooruitstrevende infrastructuur beschikken (bv. hoge resolutie microscopie en massaspectrometrie). Bijna alle lesgevers zijn dagelijks in het onderzoek actief.
- Feedback: De opleiding besteedt veel aandacht aan (tussentijdse) feedback. Na het eerste semester van het eerste jaar wordt groepsfeedback georganiseerd. Ook na practica en projecten worden de studenten op de belangrijkste aandachtspunten gewezen en voorbereid op de eindevaluaties.
- Internationale dimensie van de opleiding: In de masteropleiding volgen de studenten een Engelstalig programma samen met buitenlandse studenten. Tijdens de projecten en masterproef komen ze in contact met buitenlandse onderzoekers. De opleiding stimuleert ook deelname van onze Vlaamse studenten aan Erasmusprogramma’s.
- Aanspreekbaarheid: Als middelgrote opleiding zetten wij in op een laagdrempelig en intensief persoonlijk contact tussen docenten en studenten en op begeleiding. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in de geïntegreerde practica waar studenten in zeer nauw contact met de begeleiders staan. Dit aspect wordt ook zeer sterk geapprecieerd door onze studenten.
-
Aansluiting bij het werkveld: Er is een zeer grote waardering voor de diepgaande en brede theoretische en toepassingsgerichte kennis van de afgestudeerden, zowel in de (internationale) onderzoeksgemeenschap als in de Vlaamse Biotechsector. De meeste studenten behalen hun diploma binnen de voorziene studieduur. Afgestudeerden vinden bovendien zeer vlot een job in een gevarieerd werkveld, vooral in onderzoek en ontwikkeling in zowel in onderzoeksinstellingen (bv. Vlaams Insituut voor Biotechnologie) als in bedrijven, vooral in de farmaceutische en plantenbiotechnologische sector maar ook in de voeding- of chemische industrie.
Werkpunten
- Studiebelasting: De (bachelor)opleiding is vrij intensief en activerend met in de voormiddag lesblokken en in de namiddag practica.
- Ondernemersgerichtheid en (bio-)ethiek: Het sterk wetenschappelijk en onderzoeksgerichte programma kan nog ruimte bieden voor de ontplooiing van ondernemerscompetenties.
-
Maatschappelijke competenties: Naast de sterke focus op onderzoekscompetenties en de nadruk op de opbouw van praktische ervaring in de levenswetenschappen, kunnen maatschappelijke competenties nog meer zichtbaar gemaakt worden in het programma (bv. communiceren naar de samenleving).
Een meer uitgebreide analyse van het onderwijsbeleid en de -kwaliteitszorg van deze opleiding is te vinden in dit rapport.