Bachelor of Science in de pedagogische wetenschappen (klinische orthopedagogiek en Disability Studies)
Elke mens moet vaardigheden en inzichten ontwikkelen om adequaat om te gaan met de omgeving waarin men leeft, leert en werkt. Het studiedomein richt zich tot het onderzoeken van de manieren waarop je die verwerving en verdere ontwikkeling optimaal kan ondersteunen via opvoeding, onderwijzen, begeleiden, opleiden ...
Inhoud
Hoe kun je leerkrachten begeleiden die werken met ‘moeilijke’ jongeren? Hoe zit het met de kwaliteit van de kinderopvang? Hoe kun je leerlingen ondersteunen om hun leren zelf in handen te nemen? Wanneer spreek je van een kindvriendelijk museum? Hoe werkt onderwijs aan identiteitsvorming? Hoe beïnvloedt het M-decreet de klaspraktijk? Hoe kan een gemeente een sociaal beleid vormgeven? Welke begeleidingen zijn mogelijk voor diverse verslavingen? Wat is de invloed van toenemende armoede op opvoeding en onderwijs?
Al die vragen illustreren het brede domein van de pedagogische wetenschappen. Mensen maken deel uit van een omgeving en leren daarmee adequaat omgaan. Hiervoor hebben ze bepaalde vaardigheden, houdingen en inzichten nodig die ze moeten verwerven en verder ontwikkelen. Hierin ligt de taak van de pedagoog: het ondersteunen bij de verwerving en verdere ontwikkeling van die bekwaamheden door opvoeden, onderwijzen, begeleiden, opleiden … Als pedagoog in spe bestudeer je de ondersteuningsvraagstukken. Met behulp van wetenschappelijke methoden en aan de hand van onderzoeksresultaten zoek je naar antwoorden.
Voor wie
Veel jongeren hebben interesse voor de mens-in-ontwikkeling. Hoe kun je via pedagogisch handelen (opvoeden, onderwijs, vorming, opleiding) die ontwikkeling stimuleren, optimaliseren, bijsturen enz.? Pedagogische vaardigheden worden tijdens de opleiding zelf bijgebracht maar je hebt nu al een levendige belangstelling voor anderen: voor kinderen en ouderen, voor individuen en groepen en voor het hele maatschappelijk gebeuren. Geduldig kunnen omgaan met de diverse doelgroepen is een basisvaardigheid. Pedagogiek als wetenschappelijke discipline is in eerste instantie begaan met de objectiviteit van de waarneming. Dat veronderstelt een kritische houding tegenover de gebruikte onderzoeksmethodes en ook tegenover zichzelf. Pure wiskunde komt niet in het studieprogramma voor. Wel vormt statistiek een belangrijk onderdeel van de opleiding. Kennis van wiskunde uit het secundair onderwijs volstaat als voorkennis.
Structuur
Bachelor
De bachelor is opgebouwd rond algemene opleidingsonderdelen waarbinnen vijf lagen te onderscheiden zijn: een methodologische basis, een ondersteunende laag, een pedagogische kern, een praktijklaag en een deontologische laag. Je komt in contact met innoverende en activerende werkvormen die je uitdagen je leerproces in eigen handen te nemen. In het derde jaar is het programma gedifferentieerd in functie van de afstudeerrichtingen.
Master
De masteropleiding leidt tot de zelfstandige beroepsuitoefening. De bachelor pedagogische wetenschappen biedt toegang tot twee onderscheiden masteropleidingen met elk een eigen opbouw en finaliteit. Met name de Master in de pedagogische wetenschappen (met twee afstudeerrichtingen) en de Master in het sociaal werk (mits je een voorbereidingsprogramma volgt).
Naast de hier beschreven (domein)master kun je ook kiezen voor de educatieve master (120 sp).
Arbeidsmarkt
De opleiding tot pedagoog biedt een ruime waaier van arbeidsmogelijkheden. Belangrijk hierbij is het feit dat de opleiding een evenwicht biedt tussen een algemene opleiding en een zekere specialisatie via de opties.
Pedagogiek en onderwijskunde
Voor onderwijskundigen bestaat het ruime werkveld uit diverse vormen van opleiding en vorming. Afhankelijk van de plaats waar je werkt, ligt het accent meer op het ontwerpen van programma’s, beleidsadvisering, begeleiding van leerkrachten, ondersteuning van scholen en instellingen of meer op het onderzoek.
Klinische Orthopedagogiek en Disability Studies
Orthopedagogen werken in de (geestelijke) gezondheidszorg, zowel in de ambulante als (semi)residentiële voorzieningen, in de zorg voor personen met een beperking, ze verrichten taken op het gebied van leerlingenbegeleiding, ondersteuning van leerkrachten, schoolteams en schoolorganisaties. De jeugdhulpverlening en jeugdbescherming is ook een mogelijke tewerkstellingssector.
Sociale Agogiek/Sociaal Werk
Voor de sociale agogiek bestaat het ruime werkveld uit diverse vormen van maatschappelijke dienstverlening. Sociaal agogen vind je bv. bij de gemeentelijke, provinciale of centrale besturen of bij semiofficiële diensten (VDAB, OCMW, Bijzondere Jeugdzorg). Agogen komen ook in het onderwijs terecht. Je kan betrokken zijn bij her- en bijscholingsinitiatieven of je bent actief in het vormingwerk. Er zijn ook mogelijkheden in gesubsidieerde organisaties of privébedrijven.
Voor alle pedagogen vormt het onderzoek een belangrijke afzetmarkt. Dat onderzoek kan kaderen binnen een academische context, maar ook voor o.a. de overheid in het kader van beleidsvoorbereiding.
Kwaliteitszorg
Mensen die durven denken over de uitdagingen van morgen, daar streven we naar. Daarom is het onderwijs aan onze universiteit stevig verankerd in zes grote doelstellingen.
- Denk Breed. Zo breed mogelijk denken en daarbij ruimte geven om zichzelf en de eigen visies in vraag te stellen. Durf Denken maar ook durven veranderen van denkwijze.
- Blijf Onderzoeken. Onderzoek is het fundament van ons onderwijs. Elke dag opnieuw hangt de Universiteit Gent haar manier van onderwijzen vast aan de dynamiek van de wetenschap.
- Steun Talent. Iedereen start met gelijke kansen. Alle studenten krijgen de gelegenheid hun talenten te ontwikkelen, onafhankelijk van gender, culturele of sociale achtergrond.
- Bouw Mee. Studenten, personeel, de overheid en de bedrijfswereld krijgen de kans om mee te bouwen aan de inhoud en de vorm van ons kwalitatief hoogstaand onderwijs. De Universiteit Gent staat bekend om haar bijzonder actieve studenten in studentenparticipatie en daar zijn we trots op.
- Verleg Grenzen. We willen onze studenten internationale en interculturele bagage meegeven. We geven ze de kans om over de grenzen heen ervaring op te doen. We zetten ook onze deuren open voor studenten uit de gehele wereld en verwelkomen buitenlandse docenten en wetenschappelijk personeel.
- Kies Kwaliteit. Constante kwaliteitszorg en -verbetering zit in onze cultuur gebakken en daar communiceren we in alle openheid over naar iedereen. We zijn trots op het niveau van onze universiteit.
De UGent ziet de onderwijskwaliteitszorg als een intern zelfevaluatieproces, waarbij faculteiten en opleidingen de doelen die ze zichzelf hebben gesteld, aftoetsen aan de behaalde resultaten en op basis hiervan het beleid bijsturen. De portfolio’s vormen een belangrijke schakel in dit proces. De behaalde resultaten zijn gebaseerd op kwantitatieve en kwalitatieve informatie van betrokken stakeholders (studenten, lesgevers, werkveld, internationale experten, alumni, …). De ‘peerleerbezoeken’, het jaarlijkse kwaliteitsoverleg en het Onderwijskwaliteitsbureau (OKB) zorgen ervoor dat de PDCA-cyclus op verschillende beleidsniveaus gesloten wordt en helpen om het verbeterbeleid scherp te houden.
Een uitgebreide beschrijving van hoe de Universiteit Gent continu aandacht houdt voor kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur is te vinden in de Eigen Regie in Gents Onderwijsbeleid en Kwaliteitszorg (ERGO)
Kwaliteit van deze opleiding
Dit kwaliteitszorgsysteem geeft voor elke opleiding informatie over de troeven, de sterke punten en de werkpunten. Een samenvatting voor deze opleiding is te vinden hieronder:
Troeven
- Multiperspectivisme: Als discipline is het de pedagogische wetenschappen eigen om het menselijke handelen in domeinen als opvoeding, onderwijs, vorming en hulpverlening vanuit verschillende wetenschappelijke invalshoeken te benaderen en te bestuderen.
- Talentontwikkeling: Alumni en studenten spreken zich tevreden uit over de opleiding. Ze vermelden de ontwikkeling van een open blik en kritische ingesteldheid, het statuut van werkstudent en de bijhorende faciliteiten, en de uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt.
- Kenniscreatie: De opleiding houdt steeds de vinger aan de pols om maatschappelijke en onderzoeksmatige ontwikkelingen in het vakgebied van nabij op te volgen. Getuige hiervan is de programmahervorming van de afstudeerrichting Orthopedagogiek naar Klinische Orthopedagogiek en Disability Studies en het faciliteren van stagemogelijkheden in binnen- en buitenland.
- Programma: Het opleidingsprogramma van de opleiding Pedagogische Wetenschappen is een adequate vertaling van haar visie: een brede benadering met geleidelijke specialisatie in een programma dat een sterke verticale en horizontale samenhang vertoont. De realisatie van deze visie gebeurt a.d.h.v. competentiegericht onderwijs met aandacht voor leren in context, aandacht voor coaching en feedback enctiverende werkvormen die aanzetten tot (zelf-)reflectie en samenwerking.
- Integratie theorie en praktijk: Kennisontwikkeling in relatie tot praktijkverbetering staat centraal, waarbij toegepast onderzoek wordt uitgevoerd om bij te dragen tot actieve veranderingen in het werkveld en de maatschappij. Studenten worden met andere woorden opgeleid tot reflectieve praktijkwerker én onderzoeker.
Sterke punten
- Geleidelijke specialisatie: De verschillende werkvelden binnen de pedagogische wetenschappen worden initieel breed benaderd, met gaandeweg meer mogelijkheden tot specialisatie.
- Kwaliteitscultuur: In de opleiding heerst een kwaliteitscultuur: er is continu aandacht voor onderwijs en onderwijsinnovatie en de opleiding onderneemt actie waar nodig.
- Gemotiveerd lesgeversteam: De opleiding wordt gedragen door enthousiaste en geëngageerde lesgevers uit verschillende vakgroepen en disciplines. Uit de opleidings- en onderwijsevaluaties blijkt steeds weer de tevredenheid van de studenten over de aanspreekbaarheid, motivatie, inzet en kwaliteit van de lesgevers betrokken bij de opleiding.
- Vertrouwen: De opleiding hecht veel waarde aan het vertrouwen in de professionaliteit van de lesgevers en in de groeimogelijkheden van de studenten.
- Professionele ontwikkeling: Vanuit de faculteit worden verschillende initiatieven genomen om professionele ontwikkeling van de lesgevers te ondersteunen, zoals de recent ingevoerde onderwijsdagen en het stimuleren van het delen van good practices over de opleidingen heen.
Werkpunten
- Betrokkenheid van studenten bij de opleiding: Binnen de opleiding is men op zoek naar hoe studenten beter kunnen betrokken worden, zowel naar formele participatie binnen de faculteit als naar communicatie inzake de opleiding. Door een wervende aanpak vanuit de opleidingscommissie en de organisatie van gerichte (focus)gesprekken met de studenten, trachten we actief werk van te maken van een sterkere betrokkenheid.
- De infrastructuur: Studenten zijn algemeen tevreden over de infrastructuur, maar stippen daarbij wel aan dat er op de campus niet voldoende lokalen zijn om in groep samen te werken en dat de lokalen zich qua opstelling en inrichting vaak (nog) niet lenen voor het gebruik van alternatieve werkvormen.
- Samenwerking met andere faculteiten: Samenwerking met andere opleidingen buiten de eigen faculteit blijft een uitdaging. De opleiding zoekt aktief naar een samenwerkingsmodel.
Een meer uitgebreide analyse van het onderwijsbeleid en de -kwaliteitszorg van deze opleiding is te vinden in dit rapport.