Bachelor of Science in de tandheelkunde
De tandarts is niet langer de pure technicus die gaatjes vult of prothesen maakt. Het is een wetenschappelijk gevormde medicus die vooral oog heeft voor de preventie van tand- en mondziekten en voor het gezond houden van de mond na behandeling.
Inhoud
Kiezen voor de opleiding tandheelkunde betekent kiezen voor een unieke combinatie van medische, wetenschappelijke, klinische en praktijkgerichte opleiding. Zodra je de basiskennis hebt verworven, leer je de praktische toepassingen aan in een veilige en goed georganiseerde omgeving: eerst op modellen, later op patiënten. Je moet natuurlijk graag met de handen werken, maar daarnaast leer je de theoretische kennis vertalen naar het zelf behandelen van patiënten. Daarenboven moet je communicatief sterk zijn en goed met mensen kunnen omgaan (zowel kinderen als volwassenen). Als tandarts moet je bovendien over veel geduld beschikken om gedurende lange tijd aan dezelfde patiënt of eenzelfde werkstuk te werken, zonder nerveus te worden of nauwgezetheid te laten varen. De tandarts is niet langer de pure technicus die gaatjes vult of prothesen maakt. Als wetenschappelijk gevormde medicus heeft de tandarts vooral oog voor de preventie van tand- en mondziekten en voor het gezond houden van de mond na de behandeling. Meer uitgebreide kennis over het ontstaan van tandbederf en tandvleesaandoeningen brachten preventie op het voorplan. Een groter inzicht in de groei van het kind gaf de orthodontie of tandregulatie een nieuwe dimensie. Nieuwe materialen zorgden op hun beurt voor andere en betere vormen van prothetisch herstel (kronen, bruggen …) en veralgemeenden het gebruik van tandheelkundige implantaten. De moderne tandheelkunde vereist meer dan ooit een meer algemeen medisch en breder wetenschappelijk opgeleide tandarts, die meteen ook onderlegd is in gezondheidseconomie en maatschappelijke gezondheidszorg.
Voor wie
Om te mogen starten met de opleiding tandheelkunde moet je geslaagd zijn én gunstig gerangschikt voor het toelatingsexamen. Meer informatie hierover vind je op www.toelatingsexamenartstandarts.be. Het eerste deel test het begripsniveau van wiskunde, fysica, chemie en biologie. Uiteraard is een grondige kennis van die vakken noodzakelijk om te slagen. Het tweede deel toetst de generieke competenties die voor een toekomstige tandarts belangrijk zijn.
Maar ... specifieke voorkennis is slechts één aspect. Motivatie en inzet zijn minstens even belangrijk. Sociale, communicatieve en manuele vaardigheden zijn van groot belang, zowel voor de opleiding als voor het beroep. De opleiding stimuleert je voortdurend om die vaardigheden verder te ontwikkelen.
Kiezen voor tandarts is kiezen voor een zeer gevarieerde opleiding waarin veel sociale contacten ontstaan met medestudenten tijdens praktische oefeningen en met patiënten tijdens het verdere verloop van de opleiding.
Structuur
Het concept van de tandartsenopleiding aan de Universiteit Gent is uniek: een studiejaar bestaat niet uit de klassieke vakken maar uit geïntegreerde blokken en lijnen. Blokken zijn in de tijd gegroepeerde onderwijsperiodes die telkens een bepaald thema bestuderen en dat benaderen vanuit verschillende disciplines. Naast het onderwijs in blokken zijn er ook de lijnen die door de hele opleiding lopen. In dat soort onderwijs krijg je manuele, klinische en/of communicatieve vaardigheden aangeleerd.
- Bachelor
In het eerste jaar zijn vier blokken gewijd aan biomedische onderwerpen (gemeenschappelijk met de geneeskunde) en drie blokken aan tandheelkundige onderwerpen. In de voor de tandarts specifieke vakken word je van bij het begin geconfronteerd met het toekomstig werkgebied en met de daarbij horende manuele en communicatieve vaardigheden. In het tweede en derde jaar komt een diepgaande studie van het kauwapparaat aan bod. Naast algemeen medische blokken komen ook reeds specifieke tandheelkundige aspecten aan bod. In het vak Handvaardigheid oefen je je manuele vaardigheden in functie van de behandeling van tanden.
- Master
De masteropleiding staat voor een verdere verbreding, verdieping en klinische toepassing van specifieke tandheelkundige disciplines. Daarnaast komen ook een aantal deelgebieden aan bod zoals kaakgewrichtspathologie en implantologie. Tijdens de opleiding is er verder aandacht voor de maatschappelijke context en het wetenschappelijk onderzoek. Naarmate de opleiding vordert, gaat meer en meer aandacht naar de medische kennis van de studenten met o.a. inwendige geneeskunde voor tandartsen en aspecten van dermatologie, plastische heelkunde en neus-, keel- en oorziekten. Om algemeen tandarts te worden volgt nog een opleiding van 1 jaar (inclusief stage). Daarnaast zijn er tal van specialisaties mogelijk.
Naast de hier beschreven (domein)master kun je ook kiezen voor de educatieve master (120 sp).
Arbeidsmarkt
Er is een tekort aan tandartsen merkbaar en verwacht wordt dat het de volgende jaren enkel nog zal toenemen. Tandartsen komen nog steeds terecht in een individuele tandartspraktijk, maar de groepspraktijken zitten duidelijk in de lift. Sommigen zijn werkzaam in poliklinieken of in ziekenhuizen. Daarnaast zijn er ook jobmogelijkheden bij medische en farmaceutische bedrijven, tandverzorgingsdiensten in medische, psychiatrische en geriatrische instellingen. Ook de uitbouw van diensten voor tandheelkundige noodgevallen, forensische of gerechtelijke tandheelkunde en de verdere digitalisering voor tandartsen bieden interessante mogelijkheden.
Kwaliteitszorg
Mensen die durven denken over de uitdagingen van morgen, daar streven we naar. Daarom is het onderwijs aan onze universiteit stevig verankerd in zes grote onderwijsdoelstellingen: denk breed, blijf onderzoeken, steun talent, bouw mee, verleg grenzen en kies kwaliteit.
De UGent heeft continu aandacht voor kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur. Het UGent-kwaliteitszorgsysteem geeft voor elke opleiding informatie over de troeven van de opleiding, de sterke punten én de werkpunten.
Meer info:
Troeven
- Klinisch onderwijs: Studenten worden al vroeg in de opleiding betrokken in de kliniek. Eerst gaan ze op observatiestage en in latere jaren voeren ze zelf ook behandelingen uit bij patiënten. Zo hebben studenten al een set aan klinische vaardigheden in de vingers en hebben ze al kennis gemaakt met de klinische setting nog voor ze aan de eigenlijke stage beginnen.
- Doordachte programmaopbouw: Het opleidingsprogramma is logisch geclusterd rond een aantal specifieke rollen (bijv. wetenschapper, expert in de mondzorg, professional) die een tandarts moet kunnen vervullen in het werkveld. Deze rollen bieden, zowel voor lesgevers als voor studenten, een houvast om opleidingsonderdelen te situeren in het bredere geheel van de opleiding. Dit komt ook een optimale afstemming tussen de opleidingsonderdelen ten goede.
- Multiperspectivisme: De opleiding biedt een brede multiperspectivistische kijk op tandheelkunde. Dit betekent enerzijds dat het opleidingsprogramma verschillende tandheelkundige disciplines integreert (studenten lopen bijvoorbeeld zowel bij orthodontie als bij prothetiek stage). Anderzijds leren de studenten ook samenwerken in multidisciplinaire teams met andere zorgverstrekkers (vb bachelor in de mondzorg) en hebben ze inbreng in elkaars patiëntencasussen.
- Maatschappelijke betrokkenheid: Studenten krijgen tijdens de opleiding de kans om kennis te maken met specifieke doelgroepen, zoals kwetsbare ouderen, kinderen of andersvaliden. Daarbij wordt aandacht besteed aan de belangrijke maatschappelijke rol van de tandarts en leren studenten ook omgaan met patiënten die een specifieke zorgvraag hebben.
- Sterke koppeling theoretisch en praktijkonderwijs: De opleiding maakt expliciet de koppeling tussen theorie en praktijk: wat studenten leren tijdens theorielessen leren ze ook uitvoeren in de praktijk. Daarbij oefenen ze eerst op prototypes in de veilige setting van de prekliniek. Wanneer studenten voldoende handvaardigheid ontwikkeld hebben, krijgen ze in de kliniek de kans om onder begeleiding hun vaardigheden verder te ontwikkelen op de patiënten.
Sterke punten
- Studentenparticipatie: De studenten zijn nauw betrokken bij de opleiding, mede dankzij de studentenraad StuDent die vertegenwoordigers afvaardigt naar de verschillende raden en commissies binnen de opleiding. Dit staat de opleiding toe om op regelmatige basis met studenten in overleg te gaan en voeling te houden met wat leeft in de studentengroep en bijsturingen te doen waar het aangewezen is.
- Nauwe samenwerking met het werkveld: Door de sterke beroepsgerichtheid van de opleiding tandheelkunde en de inbedding van de opleiding op de campus van het UZGent is er een nauwe samenwerking met het werkveld. Dit uit zich in verschillende vormen: studenten lopen stage in de kliniek, legevers zijn mensen die dagelijks ook bezig zijn met tandheelkundige praktijk, de insteek van het werkveld wordt ook gebruikt bij programmahervormingen, de masterproefonderwerpen sluiten nauw aan bij ontwikkelingen in het werkveld enz. . De drempel naar de vervolgopleidingen algemeen tandarts of specialistische tandheelkunde - die beide sterk beroepsgericht zijn - wordt hierdoor sterk verlaagd.
- Moderne invalshoek: De opleiding biedt studenten steevast up-to-date onderwijs. In het programma ligt de nadruk op de digitaliseringstrend (bv. opkomst 3D-printing en nieuwe softwareprogramma’s) en er werden tevens nieuwe vakken toegevoegd om tegemoet te komen aan de gewijzigde maatschappelijke context en patiëntenpopulatie. Studenten leren werken met de nieuwste tandheelkundige technieken waarvoor ondermeer werd geïnvesteerd in de bouw van een nieuwe prekliniek.
- Onderzoeksgebaseerd onderwijs: Het onderwijs wordt verzorgd door lesgevers die zeer actief zijn in wetenschappelijk en klinisch gericht onderzoek. Recente bevindingen uit het wetenschappelijke veld en uit de klinische praktijk komen op die manier rechtstreeks in de lespraktijk terecht. Reeds van in de lagere opleidingsjaren wordt in het programma sterk ingezet op het onderzoeksaspect en worden studenten gestimuleerd om hun denken en handelen wetenschappelijk te onderbouwen aan de hand van literatuuronderzoek.
- Aandacht voor de externe, internationale blik: De opleiding betrekt een brede groep mensen bij het vormgeven en organiseren van het opleidingsprogramma. Niet alleen lesgevers en studenten maar ook een brede groep externen uit binnen- en buitenland. Door de vele internationale contacten van de lesgevers wordt ook bewaakt dat het programma internationaal aan de maat blijft en door deze contacten ook in te zetten in het onderwijs worden aan de studenten ook internationale inzichten op de tandheelkunde geboden.
Werkpunten
- Toetsbeleid: Momenteel is er nog te weinig systematische screening op de kwaliteit van de examens en is het niet altijd even duidelijk of deze wel degelijk de vooropgestelde competenties aftoetsen. Het toetsbeleid van de opleiding is nog te weinig gestructureerd en doorleefd. Daarom wil de opleiding inzetten op het regelmatig samenroepen van een toetscommissie die steekproefsgewijs examens / evaluaties nakijkt en hierover adviseert. Naast de klassieke examens zal deze toetscommissie ook toezien op de kwaliteit van de evaluaties van het praktijkgericht onderwijs.
- Feedback: In evaluaties geven studenten nog vaak aan dat ze te weinig systematische en kwaliteitsvolle feedback krijgen tijdens het studietraject. Vooral bij het praktijkonderwijs missen ze nog tussentijdse terugkoppeling en bijsturing van de begeleidende lesgevers. De opleiding zal op korte termijn werk maken van een systematisch en geautomatiseerd feedbacksysteem waarbij studenten tijdens het prekinisch en klinisch onderwijs zeer regelmatig geëvalueerd worden door de lesgever en een zicht krijgen op hun sterke- en werkpunten. Er wordt daarbij gestreefd naar het inzetten van instrumenten die de evaluatie ook zo objectief mogelijk laten verlopen. De nieuwe instrumenten hiervoor zullen in eerste instantie op beperkte schaal uitgetest worden en pas op moment dat deze op punt staan bij alle studenten uitgerold worden.
- Praktijkvaardigheden: De opleiding heeft sterke logistieke investeringen gedaan in de prekliniek en de kliniek om het vaardigheidsonderwijs voor studenten in de meest optimale omstandigheden te laten plaatsvinden. Door organisatorische en personeelsmatige belemmeringen verloopt dit echter nog niet altijd even optimaal. Door reorganisatie van de kliniek en een aangepaste planning wordt nu al sterk getracht om het patiëntenaanbod in het praktijkonderwijs gevarieerder en uitgebreider te maken De komende jaren wil de opleiding verder inzetten op een sterker gestuurde organisatie en begeleiding in de kliniek, en een optimaal opgesteld uurrooster.